konuları ele alınmıştı.
Bu yazı, OSCE öncesi hazırlık sürecini anlatacak.
Organizasyon Yapma
OSCE’yi başarıyla
hazırlayıp uygulamak emek ister, bu nedenle süreç boyunca çok sayıda kişinin
katılımına gerek duyulur. İşin içinde çok sayıda kişi olunca, onları
yönlendiren bir koordinatör belirlenmesi uygun olacaktır. Bu kişinin OSCE
konusunda teorik ve pratik anlamda bilgi sahibi olması gereklidir çünkü
sorumluluk ve hesap verilebilirlik direkt bu kişiyle ilgili konulardır.
Bir fakültenin bütün
ölçme-değerlendirmeyi OSCE üzerinden yapması düşünülemez. Dolayısıyla farklı ölçme
araçları da programda mevcut olacaktır. OSCE’nin ne zaman yapılacağını gösteren
takvim baştan düzenlenmelidir.
Plan (Blueprint) Hazırlama
Sınavın içeriğinde
nelerin olacağını ve ne kadar uzunlukta kaç istasyondan olacağını belirleyen
bir plan (blueprint) hazırlamak önemlidir. Bu planda, fakültenin öğretim
programında yer alan yeterlilikler dikkate alınmalıdır. Sınav, OSCE ile
ölçülmesi istenen yeterliliklerin tamamını kapsamalı, yani kapsam geçerliliğine
önem verilmelidir.
Bunu yapmak için iki
boyutlu bir Belirtke Tablosu kullanılabilir. Tablonun yatay düzlemine sınanacak
yeterlilikler (öykü alma, iletişim becerileri, fizik muayene, tedavi vs.),
düşey düzlemine ise konu alanları yazılıp tablonun içine bunlarla eşleşen
sorular yerleştirilir. Toplam soru sayısı, hangi konunun veya yeterliliğin kaç
soruyla sınandığı, dahil edilmemiş bir yeterlilik olup olmadığı gözler önüne
serilmiş olur. Bu plan, OSCE’den sorumlu ekip tarafından yapılabilir ama yüksek
kaliteli bir OSCE için çeşitli uzmanlara Delphi tekniği ile danışılması daha
uygundur.
İstasyon Sayısını ve Süreyi Belirleme
Planda, sınavın kaç
istasyondan oluşacağı da belirlenir. Genelde bir OSCE sınavı için önerilen,
toplam istasyon sayısının 14-18 adet olmasıdır. Bu istasyonların her biri için
öğrencilere verilen süre genelde 5-10 dakikadır. İstasyon sayısı ve verilecek
toplam süre, güvenilirlik ve geçerlilik gibi bizim için çok önemli iki
parametreyi doğrudan etkiler. Sürenin optimum miktarda olması, istasyon
sayısının fazla olması sınavın bu anlamdaki kalitesini artırır. Çünkü sınırlı
sayıda vakayla değil, çok sayıda farklı vakayla yapılan sınavın güvenilirliği
ve geçerliliği yüksek olur.
Soru/İstasyon Bankası Oluşturma
Henüz OSCE için hiç
istasyon oluşturulmamış bir fakültede, istasyon oluşturmak için başlangıç
noktası olarak seçilecek esas malzeme, daha önce hazırlanmış olan plandır
(blueprint). İstasyonların içeriğini yazacak kişilerin belirlendikten sonra bu
kişiler plandan yola çıkarak istasyon oluştururlar. Bu kişileri, koordinatör
seçer. Seçilen kişilerin OSCE’nin ne olduğunu ve amaçlarını bilmesi elzemdir.
Bilmeyenler için çeşitli bilgilendirmelerde bulunulabilir.
Çok çeşitli istasyon
türleri vardır. Bunlar; bir gözlemci gerektiren istasyonlar, gözlemci
gerektirmeyen istasyonlar, teknoloji destekli istasyonlar, birbirine bağımlı
istasyonlar olarak ifade edilebilir. Bu istasyonların yapısı, olumlu yanları,
sınırlılıkları, fakültenin amaçlarıyla ne kadar örtüştüğü bilinmelidir. Uygun
tür ya da türler seçildikten sonra bir şablon hazırlanmalıdır. Şablonda,
istasyon için gerekli olan her madde belirtilmelidir. İstasyon yazarları bu
şablonu doldururlar ve böylece standardizasyon sağlanır. İçerikleri farklı olsa
da her istasyon aynı biçimsel özelliklere sahip olmuş olur ve bir istasyon için
gerekli her ne varsa gözden kaçırılmadan baştan belirlenir.
İstasyonlar yazıldıktan
sonra, bu istasyonlardan alınacak puanlar da belirlenir. Bunun için
değerlendirme rubriği veya ölçeği oluşturulmalıdır. Çeşitli değerlendirme
rubrikleri ve ölçekleri mevcuttur. Rubrik oluşturma hakkında daha ayrıntılı
bilgi, dizinin ilerleyen serilerinde yer alacaktır.
Yeni oluşturulmuş
istasyonların diğer yazarlarla beraber küçük grup çalışması şeklinde
değerlendirilmesi ve üzerinde düzenlemeler yapılması, istasyonun kalitesini
artırmak adına faydalıdır.
Yazım ve diğer yazarlarla değerlendirme bittikten
sonra pilot uygulama yapılır. Burada, uygulamadaki aksaklıklar, istasyonların
iyi çalışıp çalışmadığı görülür ve gerekli düzenlemeler yapılır. Bunun yanında,
yeni istasyonlar geliştirildikçe psikometrik analizler de yapılmalıdır.
Rubrik Oluşturma ve Standart Belirleme
Puanlama rubriği, bir
görevin icra edilmesi sırasında beklenenleri içeren değerlendirme aracı olarak
tanımlanır. Çeşitli türleri vardır ama iki ana tipi, “analitik” ve “bütüncül”
tiptir.
Analitik rubrik, kontrol
listesi türündedir. İstasyonda öğrenciden beklenenlerin bir listesidir.
Değerlendirilen içeriği ve çıktıları yansıtacak şekilde hazırlanır. Kontrol
listesindeki her bir madde yaptı/yapmadı veya evet/hayır gibi ikili seçeneklerle
değerlendirilebilir ama bu, performansın kalitesi hakkında bilgi vermez. Bu
yüzden 5’li ya da 7’li tip ölçek kullanılabilir. Fakat çoklu seçeneklerin yer
alması da değerlendiricilerin kişisel kanaatlerinin ön plana çıkmasına neden
olarak güvenilirliğe zarar verebilir. OSCE’nin geliştiricisi olan Harden, ikili
seçenek kullanmıştır.
Bütüncül rubrikte ise
yapılması gerekenlerin ayrı ayrı değerlendirilmesi yerine toplamı birlikte
değerlendirilir. Zaten uzman birinin bir görevi yerine getirmesi düşünüldüğünde
bunun basamak basamak değil de akıcı bir bütün olarak meydana geldiği görülür.
Bu tür rubriklerin, istasyonlar arası güvenilirliği sağlamada ve daha iyi bir
yapı geçerliliği oluşturmada, kontrol
listesi yaklaşımından daha iyi sonuç verdiğine dair kanıtlar vardır. Belirtmek
gerekir ki bütüncül yaklaşım, diğer becerilerin yanında özellikle iletişim
becerilerinin değerlendirilmesinde kullanılmaya uygun bir yaklaşımdır.
Standart belirleme,
geçme/kalma kararının verilmesinde önemli bir rol oynar. “Çan eğrisi” olarak
bilinen bağıl (norm-referenced) değerlendirme, öğrenci grubunun genelinin düşük
not aldığı bir durumda performansı kötü olan öğrencilerin bile geçer not almış
olmasına neden olabilir. Bu da öğrencilerin, sahadaki gereklilikleri
karşılayamayacak türden hekimler olmalarına neden olur.
Bağıl değerlendirme
yerine mutlak (criterion-referenced) değerlendirme kullanılmalıdır. Bu
yaklaşımla, bir not seviyesi belirlenir ve o seviyeyi geçemeyenler sınavdan
geçemez. Geçme/kalma sınırını belirlemek için çeşitli yöntemler vardır. O
yöntemlerden yaygın kullanılan bir tanesi Angoff’tur. Ancak bu yöntem daha çok,
çoktan seçmeli sorular içeren sınavlara uygundur. OSCE’de Sınır Grup ve Karşıt
Grup yöntemleri kullanılabilir.
Değerlendirici Havuzu Oluşturma
Değerlendiriciler,
notlandırmada baş rol oynarlar. Bu yüzden o kişileri seçmek ve eğitmek, sınavın
güvenilirliği açısından önemlidir. Doktorların öğrencileri değerlendirmesi
alışılageldik bir durumdur ancak sınav için yeterli sayıda doktor bulmak
zordur. Bu yüzden, değerlendirici olarak kullanmak üzere doktor olmayan kişiler
de seçilebilir. Simüle hastaların bu konuda doktorlarınkiyle iyi korelasyon
içeren sonuçlar verdiği görülmüştür. Doktor olmayan kişilerin
değerlendirmeleri, kontrol listesi kullanıldığında güvenilirliği
sağlayabilirken bütüncül değerlendirmede çok iyi sonuçlar vermemektedir.
Değerlendirici ister doktor olsun ister olmasın, OSCE’deki değerlendirici rolü
için eğitim alması gerekir.
Değerlendirici eğitiminin
seviyesi, bu eğitime katılanların bilgi ve birikimine göre ayarlanmalıdır.
Eğitimde OSCE’nin amaç ve hedefleri, standardizasyonun sağlanması için
rubriklerin nasıl kullanılacağı, yazılı ve sözlü geri bildirimin nasıl
verileceği, öğrenci notlarının gizliliğinin nasıl sağlanacağı gibi konular ele
alınır. OSCE’de kullanılan yöntemler değiştikçe, daha önceden eğitim almış
kişilerin yeniden eğitim alması gerekebilir.
Simüle/Standardize Hastaların Eğitimi
OSCE simüle ve
standardize hastaların aktif katılımını gerektiren bir sınavdır. Çünkü mesela iletişim
becerilerinin değerlendirileceği öykü alma, hasta olmadan gerçekleştirilemez.
OSCE’de gerçek hastalar da kullanılabilir ama ister simüle hasta olsun ister
gerçek hasta olsun OSCE’de yer almaları için eğitim almaları gerekir. Klinik
durumları öğrencilere hep aynı şekilde sunabilmeleri önemlidir. Konu hakkında
daha ayrıntılı bilgi için Simüle Hasta / Standardize Hasta başlıklı yazıyı
okuyabilirsiniz.
Bir sonraki yazı: OSCE Yazı Dizisi-4 | OSCE’nin Uygulanması ve Değerlendirme
Bu içerik tamamen aşağıdaki kaynaktan
yararlanılarak, sizi o asıl kaynağa başvurmaya teşvik etmek için
oluşturulmuştur.
Kaynak
Khan KZ, Ramachandran S,
Gaunt K, Pushkar P (2013) The Objective Structured Clinical Examination (OSCE):
AMEE Guide No. 81. Part II: Organisation & Administration. Medical Teacher,
35:9, e1447-e1463. DOI:10.3109/0142159X.2013.818635
Okuduğunuz bu yazıyı cihazınıza PDF olarak kaydetmek için şu bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz: OSCE Yazı Dizisi-3 | OSCE’nin Hazırlanması
Okuduğunuz bu yazıyı cihazınıza PDF olarak kaydetmek için şu bağlantıyı ziyaret edebilirsiniz: OSCE Yazı Dizisi-3 | OSCE’nin Hazırlanması
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder